Khi xảy ra những xung đột, mâu thuẫn về quyền và lợi ích liên quan đến việc sở hữu và sử dụng đất đai, công dân có quyền khiếu nại về đất đai lên cơ quan nhà nước để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Vậy những đối tượng nào có quyền khiếu nại về đất đai? Đối tượng của quá trình khiếu nại là ai? Phải làm sao để hồ sơ khiếu nại được thụ lý và giải quyết? Thủ tục khiếu nại như thế nào? Dưới đây là các thông tin tổng hợp vấn đề pháp lý của khiếu nại đất đai mới nhất do Khải Hoàn Land tổng hợp giúp hỗ trợ cho những bạn đọc đang gặp các vấn đề về tranh chấp đất đai.
Khiếu nại về đất đai là gì?
Khiếu nại đất đai là đề nghị các cơ quan hay tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại các quyết định hành vi hành chính của họ khi có căn cứ cho rằng quyết định/hành vi hành chính đó không đúng với pháp luật, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khiếu nại. Nói đúng hơn là khiếu nại đối với các quy định, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm liên quan đến lĩnh vực đất đai.
Xem thêm: Quy trình và thủ tục mua bán nhà đất chưa có sổ đỏ đúng luật 2021
Xem thêm: Nhà ở hình thành trong tương lai là gì? Có được thế chấp vay vốn không?
Trong đó, theo quy định của đất đai, người khiếu nại và người bị khiếu nại là các đối tượng như sau:
Người khiếu nại
– Người sử dụng đất.
– Người có quyền lợi và nghĩa vụ của quyền sử dụng đất như: người được tặng, cho, chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Nếu người khiếu nại không thể thực hiện được việc khiếu nại thì có thể ủy quyền lại cho một người khác thực hiện. Cụ thể những đối tượng không thể thực hiện khiếu nại về đất đai bao gồm:
– Người khiếu nại vẫn chưa đủ tuổi vị thành niên hay mất năng lực hành vi dân sự thì có thể nhờ người theo pháp luật để thực hiện vấn đề khiếu nại.
– Sức khỏe của người khiếu nại không tốt như: ốm đau, già yếu… không thể tự khiếu nại thì ủy quyền lại cho cha mẹ/vợ chồng/anh chị em ruột/con cái đã tuổi vị thành niên hay người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ thực hiện khiếu nại.
Người bị khiếu nại
Theo khoản 5 điều 2 của Luật khiếu nại 2011, đối tượng bị khiếu nại là các quyết định/hành vi hành chính về quản lý và sử dụng đất đai. Các hành vi/hành chính về quản lý và sử dụng đất đai xuất phát từ các cá nhân có thẩm quyền khi giải quyết các vấn đề quản lý đất đai như: chậm thực hiện, thực hiện không đúng, gây khó dễ cho người sử dụng đất khi thực hiện các thủ tục hành chính….
Ví dụ: Gia đình anh B có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận nhưng vẫn bị thu hồi dù không thuộc bất kỳ các trường hợp bị thu hồi đất theo quy định của pháp luật nào. Lúc này, gia đình anh B có quyết thực hiện khiếu nại về đất đai.
Điều kiện để thực hiện quyền khiếu nại đất đai
Điều kiện khiếu nại lần 1
Khi thực hiện khiếu nại đất đai, người sử dụng đất cần đáp ứng những điều kiện dưới đây:
- Người khiếu nại là tổ chức, cá nhân phải thuộc nhóm đối tượng có quyền khiếu nại được nêu ở trên tại phần 1 “1. Người khiếu nại”.
- Có căn cứ cụ thể chứng minh quyết định của đối tượng bị khiếu nại (quyết định/hành vi hành chính) xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
- Các vấn đề khiếu nại chưa được khởi kiện ra toà án và chưa được tòa án thụ lý giải quyết lần nào.
- Vấn đề còn thời hiệu, thời hạn khiếu nại theo quy định pháp luật. Hoặc nếu hết thời hiệu, thời hạn thì phải có lý do chính đáng.
- Khiếu nại vẫn chưa có quyết định giải quyết khiếu nại lần hai (điều này áp dụng trong trường hợp đã có quyết định khiếu nại lần 1 nhưng không đồng ý.
Điều kiện khiếu nại lần 2
Khi thực hiện khiếu nại lần 2 thì vẫn phải đáp ứng các điều kiện lần 1. Đặc biệt, cần phải có quyết định giải quyết khiếu nại lần 1 của cơ quan có thẩm quyền.
Thời hiệu và thời hạn giải quyết khiếu nại về đất đai là bao lâu?
Thời hiệu giải quyết khiếu nại đất đai
Theo điều 9 của Luật khiếu nại 2011, thời hiệu khiếu nại đất đai là 90 ngày kể từ khi nhận được quyết định hành chính. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ thực hiện khiếu nại dù đã quá 90 ngày nếu người khiếu nại rơi vào hoàn cảnh đặc biệt như: ốm đau, thiên tai, chiến tranh hay đi học, đi công tác xa…
Thời gian giải quyết khiếu nại đất đai
Về thời gian giải quyết sẽ có 2 trường hợp cụ thể như sau:
– Khiếu nại lần đầu: thời gian không quá 30 ngày và tăng thêm 15 ngày đối với khu vực khó khăn, vùng sâu vùng xa, đặc biệt là vụ việc phức tạp đòi hỏi nhiều thời gian để cơ quan chức năng xem xét, giải quyết.
– Khiếu nại lần 2: thời gian không quá 45 ngày và tăng thêm 15 ngày đối với khu vực khó khăn, vùng sâu vùng xa, đặc biệt là vụ việc phục tạp cần nhiều thời gian xem xét để giải quyết.
Quy trình giải quyết khiếu nại đất đai như thế nào?
Trình tự quy trình giải quyết khiếu nại lần đầu
– Bước 1: Gửi đơn và tiếp nhận đơn khiếu nại về đất đai
Người khiếu nại gửi đơn và các tài liệu liên quan cho cơ quan có thẩm quyết quyết khiếu nại lần đầu. Nếu vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan đó thì cơ quan sẽ tiếp nhận đơn.
– Bước 2. Thụ lý đơn
Trong vòng 10 ngày kể từ khi nhận đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền của cơ quan, cơ quan chức năng sẽ thụ lý giải quyết và thông báo thụ lý giải quyết. Nếu không thụ lý để giải quyết thì cơ quan sẽ giải thích rõ lý do.
– Bước 3. Xác minh nội dung khiếu nại. Cơ quan chức năng cần tiến hành các công việc như sau:
+ Kiểm tra quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan, của người có trách nhiệm do mình quản lý trực tiếp. Nếu khiếu nại đúng thì giải quyết vụ việc ngày.
+ Nếu chưa có cơ sở kết luận nội dung khiếu nại thì phải tiến hành xác minh nội dung vụ việc, kiến nghị giải quyết.
– Bước 4. Tổ chức đối thoại
Nếu yêu cầu của người khiếu nại và kết quả xác minh vụ việc khác nhau thì cơ quan có chức năng sẽ tiến hành tổ chức đối thoại. Quá trình đối thoại được lập thành biên bản và kết quả đối thoại sẽ là căn cứ để giải quyết vụ việc.
– Bước 5. Ra quyết định giải quyết khiếu nại.
Cơ quan chức năng ra quyết định giải quyết khiếu nại và tiến hành gửi kết quả trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ khi có quyết định.
Cơ quan chức năng phải gửi quyết định giải quyết khiếu nại đất đai lần đầu cho 3 đối tượng:
+ Người khiếu nại.
+ Người có quyền, nghĩa vụ liên quan, cơ quan/tổ chức/cá nhân đã chuyển khiếu nại đến.
+ Cơ quan thanh tra cùng cấp.
Trình tự quy trình giải quyết khiếu nại lần 2
– Bước 1. Gửi và tiếp nhận đơn
Trong 30 ngày, riêng vùng sâu vùng xa là 45 ngày kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu mà không được giải quyết hoặc sau khi nhận quyết định giải quyết lần đầu mà người khiếu nại không đồng ý thì có quyền khiếu nại lần hai.
Hồ sơ khiếu nại lần hai gồm: đơn khiếu nại, quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu và các tài liệu liên quan.
– Bước 2. Thụ lý đơn
Trong 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại đất đai thuộc thẩm quyền giải quyết mà việc khiếu nại lần hai có đủ điều kiện thì phải thụ lý giải quyết.
Nếu không thụ lý giải quyết thì cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm giải thích rõ lý do bằng văn bản thông báo cho người khiếu nại.
– Bước 3. Xác minh nội dung khiếu nại
Cơ quan nhà nước căn cứ vào nội dung, tính chất của vụ việc tiến hành xác minh, kết luận nội dung khiếu nại.
– Bước 4. Tổ chức đối thoại
Cơ quan chức năng có trách nhiệm xác minh tổ chức đối thoại khi giải quyết vụ việc.
– Bước 5. Kết quả giải quyết khiếu nại.
Cơ quan chức năng ra quyết định giải quyết khiếu nại và gửi quyết định trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ khi có quyết định chính thức về cho các đối tượng như: người khiếu nại, người bị khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần đầu, người có quyền, nghĩa vụ liên quan và cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền chuyển khiếu nại đến.
Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu những vấn đề pháp lý liên quan khiếu nại về đất đai về quyền sử dụng đất. Cùng với các bài viết khác, hy vọng bạn đọc sẽ có được những thông tin hữu ích khi tiến hành thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai.
Những câu hỏi liên quan đến khiếu nại về đất đai
Khiếu nại đất đai theo hình thức nào?
Có 2 hình thức: gửi đơn khiếu nại (đơn khiếu nại phải có đầy đủ thông tin theo quy định tại khoản 2 điều 8 của Luật Khiếu nại 2011) và khiếu nại trực tiếp.
Trường nào có thể khiếu nại đất đai?
Một số trường hợp có thể thực hiện khiếu nại đất đai như: khiếu nại quyết định giao/cho thuê đất hay quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất, quyết định thu hồi/trưng dụng/hỗ trợ bồi thường/giải phóng mặt bằng đất, hỗ trợ tái định cư…
Hết thời hạn, thời hiệu thì có khiếu nại đất đai được không?
Nếu hết thời hiệu, thời hạn thì vẫn có thể khiếu nại nhưng phải có lý do chính đáng thwo quy định và được sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Thời gian giải quyết khiếu nại đất đai lần 2 là bao lâu?
Thời gian không quá 45 ngày và tăng thêm 15 ngày đối với khu vực khó khăn, vùng sâu vùng xa, đặc biệt là vụ việc phục tạp cần nhiều thời gian xem xét để giải quyết.
Phượng Trần.
